Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Bakanlığın hayvan bakım evi yapımı için orman arazilerinin tahsisinin yanı sıra sahipsiz hayvanlarla ilgili faaliyetlerin desteklenmesi için 2025 yılında 1,8 milyar bütçe ayrıldığını bildirdi.
Yumaklı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2025 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) kayıtlı çiftçi sayılarının düştüğüne ilişkin bir soru üzerine Yumaklı, "2001'de 2,1 milyon, 2023'te 2,2 milyon ve 2024'te 2,3 milyon kayıtlı çiftçi oldu. ÇKS'ye kayıtlı ekilen alanlar 121 milyon dekardan 165 milyon dekara gelmiş durumda. Burada çok ciddi bir artış var. Özellikle ÇKS'ye kayıt olamayan ve desteklerden faydalanamayanlara dönük düzenlemeler yaptık." ifadelerini kullandı.
Yumaklı, çiftçilerin borçlarıyla alakalı da 2024 Eylül'de kullandırılan kredi bakiyesinin 790 milyar lira ve takipteki kredilerin 3,1 milyar lira olduğunu söyledi.
İthal besilik hayvan satışıyla alakalı soruya Yumaklı, "Kapasitesi yüksek olan üreticiye oransal olarak az, kapasitesi az olan üreticiye daha fazla oran verilerek küçük ve orta ölçekli üreticiler desteklendi. Bizler de üreticilere gidip gitmediğini takip etmeye devam ediyoruz. İşletmelerden başka yerlere hayvan çıkışı olduğunda ciddi cezalar yazıyoruz. Ayrıca Et ve Süt Kurumu'nun dövizle hayvan satışı söz konusu değildir. Hayvan satışlar yetiştiricilerin maliyeti dikkate alınarak yapılıyor." yanıtını verdi.
Yumaklı, kahverengi kokarcanın çoğalmasının bir salgın olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"Tüm dünyada kahverengi kokarca sorunu devam ediyor. Biz de mücadele yapıyoruz. Mücadelenin en önemli kısmının bugünlerde olması gerekir. Bunlar evlere ve samanlıklara saklanıyorlar. Sadece yazın gelen fındık toplayanlar var, onların evlerine giremiyoruz. Kahverengi kokarca ile ilgili halk sağlığı dahil olmak üzere çok dikkatli olunması gerek, hep beraber özellikle valilerimizle bu konuyu tekrardan değerlendireceğiz. Bu mücadeleyi basite almamak ve kışlak mücadelesini iyi yapmak gerekir."
Salçalık domates konusunda üreticinin yaşadığı sıkıntılara ilişkin de Yumaklı, üreticinin elinde kalan ürünlerin Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ve fabrikalar tarafından alınmasının sağlandığını vurguladı.
- "Su verimliliği yönetmeliği hazırlandı"
Pancar üretimi ve Rusya'dan şeker ithalatına ilişkin Yumaklı, yurt içi tüketim amaçlı şeker ithalatının yapılmadığını, pancar ve şeker üretiminde bir gerileme söz konusu olmadığını bildirdi.
Yumaklı, hayvancılık destekleri bütçesinin bu yıl bir önceki yıla göre yüzde 29, 2025'te yüzde 37,5 artış göstereceğine işaret ederek, yeni destekleme modelinde kadın ve genç çiftçilere ayrıcalık tanındığını vurguladı.
Denizli'deki orman yangınına ilişkin bir soruyu yanıtlayan Bakan Yumaklı, yangına 13 dakikada yer ekiplerince müdahale edildiğini söyledi.
Yumaklı, buradaki en önemli hususun yangını söndüren yer ekipleri olduğunu, Denizli'deki orman yangınına müdahalede kullanılmak istenen bir helikopterin sözleşmesi ile ilgili bazı sorunları nedeniyle helikopterin yangında görev alamadığını belirtti.
Su verimliliğine ilişkin, 162 sektörel su verimliliği rehberinin yayınlandığını ve bunları da takip ettiklerini vurgulayan Yumaklı, "Su verimliliği yönetmeliği hazırlandı ve devam ediyor. İlgili kurum ve kuruluşlarla sorumluluk alanlarına yönelik işbirliği protokolleri imzalanıyor. Turizm ve sanayi sektörü temsilcileriyle yakın işbirliğimiz var. 47 belediyenin dahil olduğu 'Belediye Su Kardeşliği' çalışmaları yürütülüyor." diye konuştu.
Yumaklı, baldaki tahşiş konusunda NMR cihazını çok ciddi bir şekilde kullanmaya başladıklarının bilgisini vererek, "2023 yılında 2 bin 654 denetim vardı. 248'i uygunsuzdu, 225'ine idari para cezası uygulandı. 2024 yılında 2 bin 191 denetimde 222 uygunsuzluk tespit edildi. Bunlardan 202'sine idari para cezası uygulandı, 20'si için de savcılığa suç duyurusunda bulunduk. Bunların üzerine çok ciddi gidiyoruz." dedi.
- "5'inci risk kategorisinde olan seralara fırtına teminatı eklendi"
Yumaklı, devlet destekli tarım sigortaları kapsamında 2025'te yapılacak yeniliklerine ilişkin şunları kaydetti:
"Üretim planlamasına konu olan ürünlerde yüzde 10 prim indirimi, sözleşmeli üretimde yüzde 10-15 civarında prim indirimi, su kısıtı olan ürünlerinde ilave yüzde 10 prim indirimi yapılacak. Köy bazlı verim sigortası devlet destek oranı yüzde 60'dan yüzde 70'e çıkarıldı. Yağlık ayçiçeği ürün teminat kapsamına alındı. Ayrıca 5'inci risk kategorisinde olan seralara fırtına teminatı eklendi."
Sokak hayvanlarına ilişkin bir soru üzerine Yumaklı, belediyelere bu hayvanların bakımına yönelik, kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinden pay ayrılması zorunluluğu getirildiğini söyledi.
Yumaklı, belirtilen payın üzerinde harcama yapılması durumunda, bu fazla tutarın yüzde 40'ının Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilgili belediyeye aktarılacağı hükmünün de getirildiğini belirterek, "Ayrıca bakanlığımız hayvan bakım evi yapımı için orman arazilerinin tahsisinin yanı sıra sahipsiz hayvanlarla ilgili faaliyetlerin desteklenmesi için 2025 yılında 1,8 milyar bütçe ayrılmıştır." ifadesini kullandı.
Komisyondaki görüşmelerin ardından Tarım ve Orman Bakanlığının 2025 yılı bütçesi kabul edildi.