Tekstil sektöründe döngüsel ekonomi işbirliği oluşturmak, Ar-Ge alanında işbirliğini güçlendirmek, daha verimli üretim yapmak ve rekabetçi pazarlara erişimi sağlamak amacıyla ‘Yeşil ve Dijital Tekstil Ekosistemi Kümelenmesi’ oluşturuluyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın “Kümelenme Destek Programı” kapsamında hem tekstil sektöründeki firmaların yeşil dönüşümünün sağlanması hem de AB Yeşil Mutabakatı ve sınırda karbon düzenlemesine uyumlarının artırılması için çalışmalar yoğunlaştı.
Bu sürecin önemli bir tamamlayıcısı olarak dijital ve yalın dönüşümlerin de desteklenmesiyle sektörün rekabet edebilirliğinin ve verimliliğinin yükseltilerek dünya ihracatından daha fazla pay alması hedefleniyor. Yüksek su, enerji ve kimyasal tüketiminin gerçekleştirildiği tekstil sektöründe atık, sera gazı emisyonları ve kirlilik de yüksek seviyelerde bulunuyor. Sektörü dönüştürmek için de bu maddelerin hepsinin azaltılması gerekiyor.
Tekstil sektörünü bekleyen riskler arasında müşteri farkındalığı, beklentisi, taleplerinin sürdürülebilir ürünlere kayması gibi algıların değişmesi, mevzuat gereksinimleri ve artan vergi ve cezalar, ihracat engelleri ve rekabet edebilirlik gibi konular yer alıyor.
Tüm temsilcileri bir araya getirecek yapı
Bunların hepsinin çözümü, verimlilik ve Ar-Ge’nin artırılması amacıyla sektörde “Yeşil ve Dijital Tekstil Ekosistemi Kümelenmesi” oluşturuluyor. Kümelenmeye ilişkin ilk çalışmalar İstanbul ve Uludağ üniversitelerinin teknoloji transfer ofislerince gerçekleştirildi. Tekstil ihracatçıları da kümelenmeye yönelik hazırlık çalışmalarına destek veriyor. Bu kapsamda, kümelenme yapısı için firmalardan bilgi anketleri yoluyla değerlendirmeleri alındı ve konuya ilişkin çağrıya çıkıldı.
Sektör temsilcileri, bu kümelenmeyle tekstil firmaları, onları bir araya getiren sivil toplum kuruluşları (STK) ve çatı kurumları, bu alanda yeşil ve dijital dönüşüm için ürün, hizmet ve teknoloji sağlayabilecek üniversiteler, merkezler, start-up’lar ve danışmanlar gibi paydaşlar ile çeşitli kurum ve kuruluşları buluşturacak “entegratör” yapı oluşturulmasını hedefliyor.
Kümelenmeyle endüstrinin ihtiyaç duyduğu eğitim, farkındalık, bilgilendirme gibi hizmet portföyünün paydaşlara sunulması, birlikte gelişim için işbirliği yapacak paydaşların bir araya getirilmesi, firmalarla kamu-akademi-STK arasındaki işbirliği sürecinin hızlandırılması, firmaların verimlilik ve yenilik kapasitesinin güçlendirilmesi, firmaların teknik tekstil alanında değer yaratmalarına katkıda bulunarak ulusal ve uluslararası pazarlarda rekabet güçlerinin artırılması ve AB Yeşil Mutabakatı’na uyumluluğunun artırılması amaçlanıyor.
Bakanlıktan kümelenme desteği
Kümelenme çalışmaları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının programıyla destekleniyor. Bu yıl uygulamaya alınan Kümelenme Destek Programı kapsamında ortak küme markası, lobi ve tanıtım, yatırım promosyonu, pazar geliştirme, makine, ekipman ve yazılım alımı, personel, bina, bakım ve onarım, gümrük ve nakliye dahil çeşitli alanlarda destekler veriliyor. Destek oranı bütçenin yüzde 70’ine kadar ulaşıyor. Yerli makine ve ekipman desteği yüzde 85’i buluyor. 5 yıl için sağlanan destek, Bakanlık kararıyla 2 yıl daha uzatılabilecek.
Neler hedefleniyor?
*Kümelenmeyle sektörde ihtiyaç duyulan üretim faktörlerinin uygun koşullarda temini öngörülüyor.
*Üniversite-sanayi, sanayi-sanayi işbirliğini destekleyerek Ar-Ge ve yenilik çalışmalarını güçlendirmek ve yaygınlaştırmak amaçlanıyor.
*Bölgeyi yatırımcıların ilgi merkezi haline getirmesi beklenen kümelenmenin, bölgesel kalkınma desteği sunması bekleniyor.
*Kümelenmenin, eğitim ve danışmanlık faaliyetleriyle nitelikli iş gücü ve yüksek kalitede üretim imkanı sunması hedeflenirken yeni iş ve girişim sayısını artırması ve çeşitli teşviklerden yararlanmayı kolaylaştırması öngörülen katkılar arasında sıralanıyor.
*Kümelenme faaliyetlerinin analizler, yol haritalarının belirlenmesi, etkinliklerin ve eşleştirmelerin gerçekleştirilmesi, danışmanlıklar ve eğitimler alınması, desteklere ve finansal kaynaklara erişim sağlanması şeklinde gerçekleştirilmesi planlanıyor.
*Yan sanayilerin gelişimine de katkı sağlaması beklenen kümelenmeyle yeni tedarikçi ve hizmet sağlayıcılara erişim sağlanması, ek kaynaklara ve fonlara erişimlerin artırılması ve start-up ve hizmet sağlayıcılar üzerinden yeni teknolojilere erişimlerin sağlanması bekleniyor.
*Söz konusu kümelenmeyle ayrıca KOBİ’ler, start-up’lar, ürün ve hizmet sağlayıcılar ile kamu kurumları, çatı yapılar ve üniversitelerin de katkı elde etmesi öngörülüyor.