Borsaya Girişte Bilinmesi Gereken Temel Terimler
1. Hisse Senedi
Bir şirketin ortaklık payını temsil eden menkul kıymettir. Hisse senedi satın alan kişi, o şirketin ortağı olur ve şirketin kârından temettü alma, genel kurula katılma gibi bazı haklara sahip olur.
2. Endeks
Belirli kriterlere göre seçilen hisse senetlerinin genel performansını ölçen göstergedir. Örneğin, BIST 100, Borsa İstanbul’da işlem gören en büyük 100 şirketin oluşturduğu endekstir.
3. Emir
Yatırımcının borsada bir hisseyi almak veya satmak için verdiği talimattır. Emirler fiyat ve zaman koşullarına göre farklı türlerde olabilir.
4. Alış (Bid) / Satış (Ask)
Bir hisse senedine yatırım yapmak isteyenlerin teklif ettiği alış fiyatı ve hisseyi satmak isteyenlerin talep ettiği satış fiyatıdır.
5. Lot
Borsada işlem gören hisse senetlerinin birimidir. Türkiye’de 1 lot, 1 adet hisse senedine karşılık gelir.
6. Temettü
Şirketin dönem sonunda elde ettiği kârı ortaklarına dağıtmasıdır. Temettü ödemesi alan yatırımcı, şirketin kazancından pay alır.
7. Hacim
Bir hisse senedinin belirli bir zaman diliminde kaç adet el değiştirdiğini gösterir. Yüksek işlem hacmi, o hissenin piyasada aktif şekilde işlem gördüğünü gösterir.
8. Volatilite
Bir hisse senedinin kısa süre içinde fiyatında yaşanan dalgalanmanın büyüklüğüdür. Yüksek volatilite, riskin ve potansiyel getirinin de yüksek olduğu anlamına gelir.
9. Portföy
Yatırımcının sahip olduğu tüm varlıkların (hisse senedi, tahvil, fon, döviz vb.) toplamıdır. Dengeli bir portföy, riskleri azaltmak için farklı varlık türlerinden oluşur.
10. Aracı Kurum
Yatırımcıların borsada işlem yapabilmesi için hizmet aldıkları lisanslı kuruluşlardır. Hisse senedi alım-satım işlemleri, bu kurumlar üzerinden gerçekleştirilir.
İşlem ve Grafik Terimleri
11. Destek – Direnç
- Destek seviyesi, fiyatın düşerken zorlandığı ve alıcıların devreye girdiği seviyedir.
- Direnç seviyesi, fiyatın yükselirken zorlandığı ve satış baskısının arttığı seviyedir.
12. Teknik Analiz
Fiyat ve işlem hacmi gibi geçmiş piyasa verilerini kullanarak gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışan yöntemdir.
13. Temel Analiz
Bir şirketin mali tabloları, sektör durumu ve ekonomik veriler gibi unsurları değerlendirerek hisse senedinin gerçek değerini belirlemeye çalışan analiz türüdür.
14. Stop-Loss (Zarar Durdur)
Belirli bir fiyat seviyesinde, zarar büyümeden işlemi kapatmak için verilen satış emridir. Risk yönetimi açısından sıkça kullanılır.
15. Take Profit (Kâr Al)
Belirli bir kazanç seviyesine ulaşıldığında işlemin otomatik olarak kapatılması için verilen emirdir.
Piyasa Türleri ve Kavramları
16. Spot Piyasa
Alım-satım işlemlerinin aynı gün içinde gerçekleştiği piyasa türüdür. Borsa İstanbul’daki hisse senedi işlemleri bu kategoridedir.
17. Vadeli İşlem (Futures)
İleri bir tarihte teslim edilmek üzere bugünden yapılan sözleşmeli işlemlerdir. Riskten korunma (hedging) amacıyla kullanılır.
18. Halka Arz
Bir şirketin hisselerini ilk kez yatırımcılara sunarak borsada işlem görmeye başlamasıdır. Halka arz ile şirket sermaye toplar.
19. Açığa Satış
Yatırımcının elinde olmayan bir hisseyi ödünç alarak yüksekten satıp, daha sonra daha düşük fiyattan geri almayı hedeflediği riskli işlem türüdür.
20. Tavan – Taban Fiyat
Bir hisse senedinin bir işlem günü içinde alabileceği maksimum ve minimum fiyat sınırlarıdır. Aşırı volatiliteyi önlemek için uygulanır.
Yatırımcılar İçin Öneriler
- Öncelikle temel terimleri öğrenmek, yatırım sürecinde güvenli hareket etmeyi sağlar.
- Terimlerin yalnızca tanımını değil, pratikte nasıl kullanıldığını da anlamaya çalışın.
- Öğrenme sürecinizi desteklemek için eğitim videoları, piyasa bültenleri ve aracı kurumların eğitim kaynaklarını takip edin.
- Analiz yapmadan ve haber takibi yapmadan yatırım kararı almayın.
- Risk yönetimi konusuna önem verin, her yatırım fırsatının aynı zamanda bir risk içerdiğini unutmayın.
Sonuç: Sağlam Temel Başarının Anahtarıdır
Borsaya yeni başlayanlar için temel kavramların öğrenilmesi, gelecekte daha bilinçli ve stratejik yatırım kararları almanın önünü açar. Bu terimlere hâkim olmak yalnızca teorik değil, aynı zamanda pratikte de yatırımcının karar alma sürecini güçlendirir. Sağlam bir bilgi temeli üzerine inşa edilen yatırım alışkanlıkları, uzun vadede finansal başarıyı beraberinde getirir.
“Borsa terimlerini daha detaylı öğrenmek ve güncel piyasa gelişmelerini takip etmek için hazırladığımız Borsa Gündem Rehberi ve eğitim videolarımıza göz atmayı unutmayın.”
