Başarılı bir yatırım yolculuğunun anahtarı, çeşitli finansal göstergeleri, kavramları ve oranları anlamaktan geçer.
Fiyat Kazanç Oranı (F/K) . Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD) , Firma Değeri/FAVÖK (Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr) da bu temel kavramlardandır.
Fiyat Kazanç Oranı (F/K)
F/K oranı, bir hisse senedinin piyasa fiyatının, şirketin kazancına göre ne kadar makul veya pahalı olduğunu değerlendirmeye olanak tanır. Bu oran, şirketin piyasa değerinin yıllık net kârına bölünmesiyle hesaplanır. F/K, yatırımcılara, şirketin her bir lira kârı için ne kadar ödeme yapıldığını gösterir.
Yatırımcılar, bir şirketin F/K oranını benzer şirketlerle veya sektör ortalamalarıyla karşılaştırarak piyasa değerlemelerinin ne kadar makul veya spekülatif olduğunu değerlendirebilir. Bu karşılaştırmalı analiz, yatırımcılara hissenin mevcut piyasa koşulları içindeki konumunu gösterir.
Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranı (PD/DD)
PD/DD oranı bir hisse senedinin sahip olduğu özkaynaklara göre fiyatını ölçme amacıyla kullanılan bir değerleme oranıdır. Hisse senetlerinin ucuz ya da pahalı olduğunu anlamak için kullanılır. Genel kanı yüksek PD/DD ile işlem gören hisselerin pahalı, düşük PD/DD ile işlem gören hisselerin ucuz olduğu yönündedir ancak bu her zaman doğru değildir. PD/DD oranını hesaplamak için şirketin ana ortaklığa ait özkaynakları ve piyasa değeri kullanılır. Özkaynakları negatif olan şirketler için PD/DD oranı hesaplanmaz.
FAVÖK
Bu kısaltma “Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr” kelimelerinin baş harfleridir. Bununla birlikte EBITDA terimi de dikkat çeker. Peki EBITDA nedir? Finans ekosistemi içinde sıkça kullanılan bu terimin İngilizcesi "Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization"dir ve EBITDA olarak kısaltılır. Küresel finans sisteminde de kullanılan bu özel terimi şirketlerin operasyonel performans birimi olarak düşünebilirsiniz. Yani bu terime karşılık gelen rakam, işletmenin finansal performans göstergesidir. FAVÖK vergi borcu, faiz gideri ve sermaye yapısındaki değişimleri göz ardı ederek sadece şirketin faaliyetlerinden elde ettiği kazanç yeteneğine odaklanır. FAVÖK sayesinde yatırım yapmayı düşündüğünüz şirketin borç kapasitesini değerlendirebilir, rakipleriyle karşılaştırabilir, mali sağlığı ile ilgili bilgi sahibi olabilirsiniz.
Firma Değeri/Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr Oranı (FD/FAVÖK )
Firma Değeri/FAVÖK ya da kısaca FD/FAVÖK şirket değerlemede kullanılan bir rasyodur. Şirketin firma değeri ile faiz, amortisman ve vergi öncesi kârı arasındaki orandır. Şirketin firma değerinin son 4 çeyrekte elde edilen FAVÖK değerinin kaç katı olduğunu gösterir. F/K gibi bir kâr çarpanıdır ancak net dönem karı yerine FAVÖK kullanılır. Daha düşük FD/FAVÖK’e sahip şirketler daha ucuz kabul edilir. Banka ve sigorta şirketleri için FD/FAVÖK oranı hesaplanamamaktadır.
Tabloda BİST50 hisse senetlerine ait oranlar yer almaktadır.
| SENET | FİYAT | F/K | PD/DD | FD/FAVÖK |
| AEFES | 188,70 | 4,34 | 1,43 | 5,19 |
| AKBNK | 50,15 | 4,38 | 1,18 | 0 |
| ALARK | 86,35 | 11,17 | 0,76 | 0 |
| ARCLK | 140,60 | 14,50 | 1,23 | 9,90 |
| ASELS | 60,90 | 23,61 | 2,24 | 17,36 |
| ASTOR | 74,50 | 11,78 | 4,50 | 10,32 |
| BIMAS | 467,50 | 12,49 | 3,20 | 21,57 |
| BRSAN | 474,50 | 30,50 | 2,36 | 18,22 |
| CCOLA | 51,55 | 5,53 | 3,04 | 9,10 |
| DOAS | 214,20 | 2,73 | 0,96 | 3,09 |
| DOHOL | 13,22 | 0,00 | 0,62 | 2,88 |
| EGEEN | 9975,00 | 49,88 | 6,15 | 41,09 |
| EKGYO | 10,00 | 0,00 | 0,52 | 7,97 |
| ENJSA | 54,30 | 18,19 | 0,98 | 5,18 |
| ENKAI | 48,02 | 13,25 | 1,18 | 10,70 |
| EREGL | 46,94 | 8,79 | 0,73 | 9,88 |
| FROTO | 1015,00 | 6,19 | 4,08 | 13,23 |
| GARAN | 113,10 | 4,85 | 1,70 | 0 |
| GUBRF | 192,40 | 0,00 | 4,54 | 17,94 |
| HALKB | 14,88 | 7,97 | 0,79 | 0 |
| HEKTS | 3,61 | 0,00 | 3,76 | |
| ISCTR | 11,78 | 4,21 | 1,03 | 0 |
| KCAER | 36,58 | 40,84 | 2,67 | 17,30 |
| KCHOL | 173,00 | 7,90 | 0,92 | 4,12 |
| KONTR | 42,14 | 32,53 | 6,59 | 30,58 |
| KOZAL | 20,56 | 0,00 | 2,65 | 15,71 |
| KRDMD | 24,72 | 16,21 | 0,62 | 11,83 |
| MGROS | 407,75 | 9,73 | 1,62 | 18,19 |
| MIATK | 39,26 | 17,16 | 6,72 | 13,80 |
| ODAS | 5,60 | 19,81 | 0,65 | 2,59 |
| OYAKC | 55,05 | 11,78 | 1,90 | 7,54 |
| PETKM | 18,93 | 2,71 | 0,78 | 119,37 |
| PGSUS | 241,20 | 6,01 | 2,02 | 8,71 |
| REEDR | 20,76 | 0,00 | 3,74 | 21,55 |
| SAHOL | 83,45 | 218,91 | 0,68 | 2,42 |
| SASA | 3,89 | 4,64 | 1,68 | 26,37 |
| SISE | 39,38 | 7,72 | 0,72 | 15,94 |
| SOKM | 39,74 | 5,96 | 0,93 | 36,16 |
| TAVHL | 224,00 | 9,26 | 1,34 | 7,51 |
| TCELL | 88,05 | 8,60 | 1,27 | 4,73 |
| THYAO | 272,75 | 2,07 | 0,67 | 4,80 |
| TOASO | 197,60 | 7,34 | 2,47 | 6,61 |
| TTKOM | 47,56 | 7,24 | 1,35 | 5,87 |
| TTRAK | 734,50 | 7,09 | 4,55 | 6,33 |
| TUPRS | 146,10 | 4,71 | 1,21 | 3,19 |
| ULKER | 122,40 | 5,73 | 1,87 | 5,92 |
| VAKBN | 20,90 | 5,35 | 1,08 | 0 |
| VESTL | 58,30 | 6,24 | 0,45 | 5,78 |
| YKBNK | 24,72 | 3,41 | 1,14 | 0 |
| ZOREN | 4,16 | 1,74 | 0,39 | 16,99 |
