Bakanlık, bu çalışmalarla hem devlet gelirinin korunmasına hem de haksız kazanç elde eden uygulamalara karşı mücadeleye devam edildiğini belirtti.
Yapılan açıklamada, firmaların geçmiş işlemlerine yönelik denetimler ile, eşyanın tesliminden sonra gümrük beyannamelerinin ikincil kontrolü süreçlerinin 2025 yılında da hız kesmeden sürdürüldüğü vurgulandı. Bu süreçlerin etkin şekilde yürütülmesiyle, usulsüz işlemler tespit edilerek gerekli yaptırımların uygulandığı ifade edildi.
Sonradan kontrol puanlama sistemi etkili kullanılıyor
Ticaret Bakanlığı, ileri analitik teknolojiler kullanılarak geliştirilen Sonradan Kontrol Puanlama Sistemi (SKPS) ile dış ticaret firmalarının son üç yıllık gümrük işlemlerini detaylı şekilde incelediklerini belirtti. Bu sistemde onlarca farklı risk kriteri baz alınarak analiz yapılmakta ve denetime alınacak firmalar otomatik olarak skorlanmaktadır.
Bakanlık, SKPS sistemi sayesinde riskli firmaların belirlenmesinde hız ve etkinlik sağlandığını, böylece dış ticarette uygunluk ve şeffaflık temelli bir denetim anlayışının geliştirildiğini bildirdi. Denetime tabi firmalar sistematik olarak seçilirken, analizler yapay zeka teknolojisiyle desteklenmektedir.
Gümrük beyannameleri ikincil kontrolle değerlendiriliyor
Ticaret Bakanlığı açıklamasına göre, 18 Bölge Müdürlüğü’nde faaliyet gösteren Kontrol Şubeleri aracıyla gümrük beyannameleri ikinci kez kontrol edilmektedir. Son üç yılda kaydedilen tüm beyanlar yapay zeka destekli sistemlerle sürekli taranarak şüpheli işlemler ayıklanmakta ve ikincil kontrol incelemesine tabi tutulmaktadır.
Bu sistematik taramalarla, mevzuata aykırı işlemlerin erken tespiti amaçlanmakta ve vergi kayıplarının önüne geçilmektedir. İkincil kontrol süreci, özellikle dış ticarette güvenliğin artırılması ve piyasa denetimlerinin güçlendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
İlk çeyrek sonuçlarında önemli artış sağlandı
2025 yılı ilk üç aylık dönemde sonradan kontrol denetimlerinde yaklaşık 600 milyon TL tutarında ek tahakkuk ve ceza kararı düzenlendiği bildirildi. İkincil kontrol kapsamında ise 2.578 firma tarafından tescil edilen toplam 3.826 beyannameye yönelik yaklaşık 2,3 milyar TL tutarında ek tahakkuk ve ceza kararı çıkarıldı.
Böylece toplamda, bir önceki yılın aynı dönemine göre %218 oranında artış sağlanarak 2,9 milyar TL ilave kamu geliri oluşturuldu. Bakanlık, usulsüzlüklerden kaynaklanan haksız kazançların tespit edilmesine devam edileceğini ve gelir kayıplarının önüne geçmek için denetimlerin etkin bir şekilde sürdürüleceğini vurguladı.