Kripto piyasaları konusunda uzman Avukat Sima Baktaş, SPK’nın yeni düzenlemelerini örnekleriyle açıkladı
Kripto varlıklar ve SPK’nın (Sermaye Piyasası Kurulu) düzenlemeleri hakkında son dönemde pek çok gelişme yaşandı.
SPK’nın yeni ilke kararları, özellikle kripto dünyasında yatırımcıların güvenliğini sağlamak ve piyasadaki kaosun önüne geçmek için çok önemli.
Alınan kararlar ve taşıdıkları anlamlar maddeler halinde incelendiğinde ;
1. Müşteri Nakdi ve Varlıklarının Saklanması
Kripto borsaları, müşteri paralarını ve varlıklarını kendi operasyonlarıyla karıştırmamalı. Yani platforma 10.000 TL yatırılıyorsa, bu para borsanın kendi giderlerini karşılamak için kullanılamaz. Müşteri parası bankada ayrı bir hesapta tutulmalı ve borsanın mal varlığından tamamen ayrı olmalı.
2. Müşteri Emirlerinin Alınma Şekli
Müşteri emirleri sadece borsanın kendi resmi platformları üzerinden alınmalı.WhatsApp, Telegram gibi sosyal medya uygulamaları üzerinden emir almak yasak.
Tüm emirler sadece borsanın web sitesi veya mobil uygulaması üzerinden alınmalı ve zaman damgalı olarak kayıtları güvenilir şekilde tutulmalı.
3. Döviz Büroları Gibi Yapılarda Kripto Alım-Satımı yasaklanması
Kripto işlemleri sadece yasal ve düzenlenmiş platformlar üzerinden yapılmalı, Döviz bürosu vb yapılardan fiziksel olarak bitcoin almak yasak, bu tür işlemler izinsiz faaliyet olarak sayılacak.
4.NFT'ler ve Sanal oyunlar düzenlemeye dahil degildir
Bu tür varlıklar, normal kripto varlıklar gibi SPK tarafından kontrol edilmiyor. Ancak, bu platformlar NFT'leri satarken yatırımcıları uyarmak zorunda.
Bir kullanıcı tarafından oyun için satın alınan varlık veya NFT, SPK tarafından denetlenmez, çünkü bu NFT sadece oyunda kullanılacak. Ancak, borsa bu varlığı işlerken, "Bu varlık SPK denetiminde değil" şeklinde bir uyarı yapmalı.
5.Likidite sağlayan kuruluşlar
Bu madde, likidite sağlayıcılar hakkında. Kripto platformlarına hacim sağlayan ancak yatırımcıya doğrudan hizmet sunmayan kuruluşlar platform faaliyeti olarak değerlendirilmeyecek. Yani, bu firmalar doğrudan yatırımcıyla işlem yapmaz, sadece platformun likiditesini arttırmak suretiyle faaliyetlerini yapabilir
6.P2P (Eşler Arası) İşlemler
P2P işlemleri, kullanıcıların kendi aralarında kripto varlık alıp satmasına olanak sağlıyor. Ancak, sürekli olarak başka bir kişi adına işlem yapılıyorsa, bu yasadışı bir kripto hizmet sağlayıcılığı olarak değerlendirilir. SPK'ya göre, bu tür işlemlerin, belirlenen süreye kadar durdurulması gerekiyor.
P2P platformu üzerinden sürekli olarak başka kişiler adına Bitcoin alıp satılması gibi işlemler, SPK tarafından izinsiz bir faaliyet olarak kabul edilecek ve bu işlemler durdurulacak. Yani, P2P işlemlerini yalnızca şahıslar kendi adına yapmalı, başkası adına düzenli işlem yapmak izinsiz hizmet sağlayıcılığı olarak kabul edilecek.
Bu P2P'lerin yasaklandığı anlamı taşımamakla beraber MASAK mevzuatında da yer alan başkası adına hesap kullanmama yasağı burada da izinsiz faaliyet olarak belirlenecek.
7. Kripto Varlıkların Diğer Sektörlerde Kullanılması
Kripto varlıkları farklı sektörlerde (gayrimenkul, emtia, ticaret gibi) kullanılsa da, bu işlemler o sektördeki düzenleyici kurumlara uygun olmalı.
Örneğin; Kripto varlık kullanarak altın satın almak istendiğinde, bu işlem yine emtia piyasasını düzenleyen kurallar çerçevesinde yapılmalıdır. Yani, altın satışı için gerekli tüm vergi ve yasal yükümlülükler yerine getirilmeli ve emtia piyasasına uygun şekilde işlem yapılmalıdır.
Kripto varlık, ödeme aracı olarak kullanılsa bile, işlem SPK'nın yanı sıra diğer düzenleyici kurumların da denetimi altındadır. Altın piyasasında kripto varlık kullanmak yasadışı değildir, ancak işlemin emtia piyasası kurallarına uygun yapılması gerekir.
8. Platformların Reklam ve İlanları
Kripto platformları reklamlarında dikkatli olmalı. Yatırımcılara kesin kazanç garantisi vermek veya yanıltıcı bilgiler sunmak yasaktır. Ayrıca, reklamlar objektif olmalı ve yatırımcıyı kandırmamalıdır.
Bir kripto borsası, “Yatırım yap, kesin kazan!” gibi bir reklam yapamaz. SPK, bu tür yanıltıcı reklamların yapılmasını istemiyor. Her türlü reklamda riskler açıkça belirtilmeli ve yatırımcıların doğru bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.
9. Promosyon Kampanyaları
Platformlar, yatırımcılara kesin getiri vaat eden promosyonlar düzenleyemez. Ayrıca, arkadaşını getirene ödül veya kripto varlık vaadi de yapılamaz.
Bir platform, “Arkadaşını getir, ödül kazan!” kampanyası düzenlerse, bu kampanya yasaklanır. Çünkü bu tür kampanyalar yatırımcılar arasında yanlış beklentiler yaratabilir.
10. Merkezi Kayıt Kuruluşu'na Veri Aktarımı
Kripto Platformları, Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) düzenli olarak veri aktarmak zorundadır.
Bir kripto borsası, tüm müşteri işlemlerini ve varlıklarını Merkezi Kayıt Kuruluşu’na düzenli olarak bildirmek zorundadır. Bu sayede SPK ve diğer düzenleyici kurumlar, borsanın işlemlerini daha kolay denetleme olanağı bulacaktır.
11. Kripto Varlıklarla İlgili İşlemler
Borsalar, müşterilerinin kripto varlıklarını kendi amaçları için kullanamaz. Ayrıca, kaldıraçlı işlemler ve ödünç kripto varlık işlemleri yapılamaz.
12. Kripto Varlıkların Saklanması
Kripto varlıklar platform üzerinde saklanıyorsa, bu varlıkların güvenliği platformun sorumluluğundadır. Yani, platform müşteriye ait varlıkları güvenli bir şekilde saklamalıdır.
Varlıkların saklandığı cüzdanın anahtarları borsanın kontrolünde olmalı ve bu varlıkların güvenliği sağlanmalı. Eğer bu güvenlik ihlal edilirse, borsa sorumlu tutulabilir.