Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, yürütülen rekabet soruşturma sayısının her yıl istikrarlı olarak arttığını, bu yıl tespit edilen ihlallere verilen ceza tutarının yaklaşık 5 milyar liraya ulaştığını bildirdi.
Küle, Ticaret Bakanlığı ile ilgili ve bağlı kuruluşlarının 2025 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı konuşmada, kurumun, serbest piyasa ekonomisinin sağlıklı şekilde işlemesi ile vatandaşların daha kaliteli ürün ve hizmetlere uygun şartlarda ulaşabilmesini sağlamakla yükümlü olduğunu hatırlattı.
Yürütülen soruşturma ve incelemelerin yanı sıra tüketicileri doğrudan etkileyebilecek, yapısal veya davranışsal sorunlara yönelik de detaylı incelemeler gerçekleştirdiklerini belirten Küle, inceleme sonucunda potansiyel rekabet sorunlarına çözüm önerileri geliştirerek sektörlerin ihtiyaç duyduğu reformların şekillenmesinde aktif rol aldıklarını söyledi.
Küle, rekabeti engelleyecek birleşme ve devralmaları önlemek amacıyla da denetimleri hassasiyetle gerçekleştirdiklerini dile getirerek, şöyle konuştu:
"Rekabet politikasının etkili şekilde işlemesi ve rekabetin sağladığı faydaların elde edilmesinde, kurallarının toplumca anlaşılmasının önemli olduğunun bilincindeyiz. Bu doğrultuda, rekabet kültürünü toplumun farklı kesimlerine yaymak için çeşitli çalışmalar yürütüyor ve dijital dönüşüme uyum sağlamak amacıyla gerekli politika adımları atıyoruz."
- "2021'den bu yana inceleme sayıları üç kat arttı"
Küle, bölgesel ve küresel krizlerin ekonomik ve toplumsal zorluklara sebep olduğunu vurgulayarak, kanununun verdiği yetki ve araçları kullanarak rekabetin sağlıklı işlemediği sektörlere gerekli müdahaleleri yaptıklarını bildirdi.
Bilişim teknolojileri ve insan kaynağına yatırım yaparak dijital veriler üzerinde inceleme kapasitesini arttırdıklarını belirten Küle, şu bilgileri verdi:
"Yürüttüğümüz soruşturma sayılarını her yıl istikrarlı şekilde artırdık. 2021'den bu yana yerinde inceleme sayıları yaklaşık üç kat arttı. Geçtiğimiz iki yıllık dönemde tespit ettiğimiz rekabet ihlalleri kapsamında, gıda sektörüne 2,6 milyar lira, dijital pazarlara 1,5 milyar lira, işgücü piyasalarına 870 milyon lira, makine endüstrisi sektörüne 800 milyon lira, sağlık sektörüne 720 milyon lira, inşaat sektörüne 590 milyon lira, kimyasal ürünler sektörüne 250 milyon lira, ambalaj sektörüne 130 milyon lira ve eğitim sektörüne 100 milyon lira olmak üzere yaklaşık 7,7 milyar lira ceza verdik. Bu yıl tespit ettiğimiz ihlallere verdiğimiz ceza tutarı yaklaşık 5 milyar liraya ulaştı."
Küle, beyaz et sektöründe bazı teşebbüsler için devam eden soruşturmalarda, uzlaşma süreçleri sonucunda ihlal yaptığı tespit edilenlere verilen ceza tutarının toplamda 1,2 milyar liraya ulaştığını kaydetti.
Şirket çalışanlarının ücret ve yan haklarının sınırlandırması konularını da mercek altına aldıklarına dikkati çeken Küle, 2023'ten bu yana çalışan ayartmama anlaşmaları sebebiyle 32 teşebbüs için yaklaşık 370 milyon lira ceza kesildiğini söyledi.
Küle, ilaç, yapı kimyasalları ve medya sektörlerine ilişkin 49 teşebbüsü kapsayan 3 soruşturmanın ise devam ettiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
"Soruşturmaların yanı sıra birçok sektöre ilişkin yürüttüğümüz sektör incelemeleriyle rekabet aksaklıklarının detaylı analizini yaparak yapısal sorunlara çözüm önerileri getiriyor ve paydaşlarımıza yol haritası sunuyoruz. Süreç içerisinde alınan taahhütler ve soruşturma sürecinin sonunda teşebbüslere getirilen yükümlülükler, rekabetçi açıdan piyasalara kalıcı bir düzen getirmektedir. Google, Sahibinden, Yemek Sepeti, Obilet, Unilever gibi çok sayıda soruşturmamızda ihlal karşısında rekabetçi ortamın nasıl sağlanacağını gösteren geçici kararlar aldık. 2021'den yana 59 kararımızda ceza vermeksizin, teşebbüslerce sunulan taahhütler yoluyla rekabetin tesisini sağladık."
Küle, ayrıca Kamu İhale Kurumu ile yakın zamanda güncellenen işbirliği protokolü kapsamında, kamu ihalelerindeki rekabetçi risklerin ve olası ihlallerin tespiti amacıyla yapay zeka destekli araçların geliştirilmesi, ortak istatistiksel modelleme ve analiz çalışmaları yürütülmesi hususlarında da mutabık kaldıklarını sözlerine ekledi.