Dünya genelinde önde gelen merkez bankalarının sıkı para politikasının yanında son dönemde enerji fiyatlarının gerilemesi ve gıda fiyatlarında artışın yavaşlaması enflasyonun gerilemesinde önemli rol oynuyor.
Dünya genelinde enflasyondaki düşüş eğilimi, birçok ülkenin ekonomi politikalarıyla paralel ilerlerken, düşüşün farklı bölgelerde farklı hızlarda devam etmesi de dikkati çekiyor.
Artan faiz oranlarına rağmen yapışkan yüksek enflasyon ise başta hizmet sektöründe olmak üzere dünya genelinde birçok hükümeti ve merkez bankasını zorlamaya devam ediyor.
Uzun yıllar düşük seyreden enflasyon oranı özellikle Kovid-19 salgını sonrasındaki toparlanma sürecinde genel olarak yükseliş trendine girdi.
Salgının ardından ekonomik toparlanmada parasal teşviklerin etkisiyle tüketici talebi karşısında arz tarafında yaşanan sıkıntılar enflasyondaki güçlenmeye katkı verdi.
Tedarik zincirlerindeki kırılmalar ile ekonomilerin yeniden açılması sürecinde yaşanan fiyat artışlarına ilave olarak enflasyon jeopolitik gelişmelerden de olumsuz etkilendi.
Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla enflasyondaki artış enerji ürünleri ve gıda fiyatlarındaki hızlı yükselişle daha da belirgin bir hal aldı.
Tedarik zincirindeki aksaklıklar, yüksek petrol ve gaz fiyatları ile emtia ve gıda fiyatlarındaki hızlı yükseliş küresel çapta tam bir "enflasyon fırtınası" oluşturdu ve yaşam maliyetlerini ciddi ölçüde artırdı.
Böylece, uzun yıllar düşük seyreden enflasyon hemen hemen bütün ülkelerde yükselmeye başladı.
Birçok ülkede enflasyon Kovid-19 sonrası merkez bankalarının en büyük sınavı haline gelirken, ABD ve bazı Avrupa ülkeleri dahil gelişmiş ekonomilerde son 40 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Bazı ülkeler faiz oranlarını artırarak enflasyonu dizginlemek için büyük ölçüde para politikasına güvenirken, diğer ülkeler yasal fiyat kontrolleri, vergi artışları ve hükümet harcamalarının azaltılması gibi çeşitli yöntemler kullandı.
Enflasyonla mücadele birçok bölgede devam ederken, son dönemde bazı ülkelerin enflasyon hedeflerine yaklaşabilmesi dikkat çekiyor.
İngiltere, ABD, Avustralya ve Avro Bölgesi'nde enflasyon zirve seviyelerden hedef seviyelerin altına gerilerken, aşırı yüksek enflasyon olarak bilinen hiperenflasyon da birçok Afrika, Orta ve Güney Amerika ülkesinde sorun olmaya devam ediyor.
S&P Global Market Intelligence verilerine göre, küresel tüketici fiyatları enflasyonu Eylül 2022'deki yüzde 8,3'lük zirve seviyesinden Haziran 2024'te yüzde 4,5'e geriledi.
