2024 yılı kripto sektöründe pek çok önemli gelişmeye sahne oldu. Buna göre Bitcoin ve Ethereum ETF’lerinin onayından teknolojik gelişmelere, ülkelerin sektöre ilişkin hamlelerinden siyasi yönlendirmelere kadar pek çok gelişme sektörde hareketliliği artırdı.
Öte yandan, pek çok ülke kripto düzenlemeleri konusunda daha net hamleler yaptı. Dünya çapında “Bitcoin kabul eden ülkeler” listesine her yıl yenileri eklenirken, bu stratejik eğilim 2024 boyunca da hız kesmedi. Aşağıda hem bu ülkelerin tutumlarını hem de yıl içinde öne çıkan kripto trendlerini detaylarıyla inceleyeceğiz.
Spot Bitcoin ve Ethereum ETF’leri: Kurumsal inşa dönemi
Spot ETF devrimi
Ocak 2024’te ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), birden fazla Spot Bitcoin ETF başvurusunu onayladı.
Temmuz 2024’te bu kez Ethereum ETF’leri de onay alarak borsalarda listelendi.
Bu gelişmeler, kurumsal yatırımcıların kriptoya kolayca erişmesini sağladı. Soğuk cüzdan, saklama maliyeti, teknik altyapı gibi dertler olmadan yalnızca “ETF” alarak Bitcoin ya da Ethereum’a yatırım yapmak mümkün hale geldi. BlackRock ve Fidelity gibi dev varlık yöneticilerinin de bu işe girmesi, piyasadaki likiditeyi ve kurumsal talebi katladı.
Altcoin ETF’leri
Kripto piyasasında en çok bilinen BTC ve ETH’in ardından Solana (SOL) için de ETF başvuruları yapıldı. Henüz tümü onaylanmış olmasa da bu başvuruların varlığı kurumsal dünyada altcoin’lere yönelik iştahın arttığını gösteriyor.
Bitcoin’in dünya sahnesinde yükselişi: Stratejik rezerv ve 100.000 dolar eşiği
21 milyonluk arzın önemi
Bitcoin’in toplam arzının 21 milyonla sınırlı olması, arz-talep dengesinde onu altına benzer bir “kıt varlık” haline getiriyor. 2024’te Donald Trump, ABD’nin kendi “Stratejik Bitcoin Rezervini” oluşturabileceğine dair sinyaller verdi. Bu fikir, Rusya, Çin, Japonya gibi ülkelerin de Bitcoin rezervlerini artıracağı yönünde haberlerle desteklendi. Rezerv oluşturma yarışı, BTC piyasasında orta-uzun vadede ciddi bir arz sıkıntısı beklentisini gündeme getirdi.
Bitcoin’in 100.000 doları aşması
Kasım 2024’teki ABD başkanlık seçiminde kripto yanlısı bir yönetimin geleceği beklentisi ve ardından gelen Fed faiz indirimi Bitcoin’i adeta uçurdu. Aralık ayının ilk haftasında BTC, 100.000 dolar barajını aşarak yeni bir “psikolojik eşik” belirledi. Bu yükselişte, halving sonrası sınırlı arz ve kurumsal alımlar da etkili oldu.
Ripple-SEC davası ve XRP’nin yükselişi
Dört yıllık davada nokta
SEC ile Ripple Labs arasındaki çekişmeli dava, 2024’te sona erdi. Mahkeme kararı XRP’nin “menkul kıymet olmadığı” yönünde oldu ve Ripple’a kesilecek 2 milyar dolarlık ceza, 125 milyon dolara düşürüldü. Şirket CEO’su Brad Garlinghouse bu sonucu, “tüm kripto sektörü için büyük bir zafer” olarak yorumladı.
XRP fiyatında patlama
Davanın sonlanmasıyla XRP üzerindeki düzenleyici baskı da ortadan kalkmış oldu. Kasım ayında 0,5 dolardan 2,5 dolara hızla çıkış yapan XRP, 2024’ün en çok yükselen majör kripto varlıklarından biri haline geldi. Bu yükselişte, Ripple’ın yeni çıkardığı RLUSD stabilcoin’inin ve Trump’ın koltuğa geçmesiyle SEC’de beklenen dönüşümün de payı büyük.
Donald Trump’ın kripto dostu yaklaşımı ve regülasyonlar
2024 ABD Başkanlık Seçimi’ni kazanan Donald Trump, kripto paraları resmen destekleyeceğini açıkladı. Daha önce kriptoya soğuk yaklaşan eski SEC Başkanı Gary Gensler, görevden alınmamak için istifa etti. Yeni dönemde, Paul Atkins gibi kripto destekçileri ve Elon Musk’a yakın isimlerin Washington’da söz sahibi olması bekleniyor.
Trump’ın vaatlerinden bir diğeri ise Ross Ulbricht’e af çıkarmak. “Silk Road” kurucusu Ross Ulbricht’in, 2025’in ilk aylarında hapisten çıkabileceği konuşuluyor. Tüm bu gelişmeler, ABD kripto ekosisteminde daha açık ve net regülasyonların yolda olduğuna işaret ediyor.
Kripto kabul eden ülkeler: 2024 güncel durum
Aşağıda, özellikle Bitcoin başta olmak üzere kripto dostu sayılabilecek ülkelerden bazılarına ve bu ülkelerin vergi/düzenleyici yaklaşımlarına dair güncel bilgilere yer verilmektedir. Bu liste, hem 2024’e dek gelen birikimi hem de yıl içindeki gelişmeleri yansıtır:
Malta
Öne Çıkan Nokta: “Blockchain Island” olarak bilinen Malta, şirket kurulumu kolay ve kripto dostu yasal çerçeveye sahip.
Düzenleme & Vergi: AB üyesi olmasına rağmen kripto varlıklarda avantajlı vergi koşulları sunuyor. Global Residency Program ile yabancı yatırımcılar kolay oturum izni alabiliyor.
Bermuda
Öne Çıkan Nokta: Sert AML/KYC kuralları ve “kripto dostu” lisans modeliyle tanınıyor.
Düzenleme & Vergi: Kurumlar, gelir ve sermaye kazancı vergisi yok. Sadece maaş üzerinden belirli bir vergi alınıyor. Binance gibi büyük borsalarla iş birliği anlaşmaları bulunuyor.
İsviçre
Öne Çıkan Nokta: Zug kenti “Crypto Valley” olarak anılıyor; Shapeshift ve Xapo gibi şirketlere ev sahipliği yapıyor.
Düzenleme & Vergi: Kantonlara göre farklılık gösteren gelir, sermaye kazancı ve varlık vergisi uygulamalarına sahip. 2020 Finansal Hizmetler Yasası ile kripto varlık düzenlemeleri daha da netleşti.
Cebelitarık (Gibraltar)
Öne Çıkan Nokta: Avrupa’da kripto ve ICO’ları ilk kez resmen düzenleyen bölgelerden biri.
Düzenleme & Vergi: DLT Regulatory Framework ile blockchain şirketleri yasal çerçeveye alınıyor. Brexit sonrası AB’den ayrılması, ileride farklı düzenlemeler yaratabilir.
Slovenya
Öne Çıkan Nokta: Bitstamp gibi köklü borsaların kurulduğu ülke, enerji maliyetleri düşük olduğu için madencilik platformları da yaygın.
Düzenleme & Vergi: Bireysel kripto kazançlarında çoğunlukla vergi yok. Sermaye kazancı ve gelir vergisi, kripto faaliyetinin türüne göre değişiyor.
Singapur
Öne Çıkan Nokta: Asya’nın finans merkezi, düşük vergi ve yüksek inovasyon ekosistemiyle biliniyor.
Düzenleme & Vergi: Goods and Services Tax (GST) kapsamında kripto hizmetlerine vergi uygulanabiliyor. Uzun vadeli kripto kazançlarında sermaye vergisi yok; ancak sıkı denetim mekanizmaları söz konusu.
Estonya
Öne Çıkan Nokta: e-Residency programı ve blok zinciri tabanlı devlet projeleriyle tanınıyor.
Düzenleme & Vergi: Şirketlere ortalama %25 kurumlar vergisi uygulanabiliyor fakat kar dağıtımı yapılmadığında vergi düşük kalıyor. e-Residency programı, yabancıların hızlı şekilde kripto işletmesi kurmasını kolaylaştırıyor.
Gürcistan (Georgia)
Öne Çıkan Nokta: Ucuz elektrik maliyeti sayesinde madencilik faaliyetlerinde popüler, Bitfury gibi devleri çekiyor.
Düzenleme & Vergi: Poti Serbest Sanayi Bölgesi’nde vergi avantajları bulunuyor. Lari (GEL) üzerinden kripto düzenlemeleri henüz netleşmiş değil.
Belarus
Öne Çıkan Nokta: 2017 Dijital Ekonomi Gelişimi Kararnamesi ile beş yıllık vergi muafiyeti sunuyor.
Düzenleme & Vergi: 2023 sonuna dek madencilik ve al-sat gibi kripto işlemleri vergiden muaf. High-Tech Park sistemiyle yabancı yatırımcılara ek kolaylıklar sağlanıyor.
Hong Kong
Öne Çıkan Nokta: Çin’in “özel yönetim bölgesi” konumunda, Asya’nın önemli bir finans merkezi.
Düzenleme & Vergi: Sermaye kazanç vergisi uygulanmıyor; şirket karlarına gelir vergisi var. Bazı bankalar kripto hesap açma ve kullanma konusunda katı tutum sergileyebiliyor.
Japonya
Öne Çıkan Nokta: Bitcoin’i yasal ödeme aracı ilan eden ilk büyük ekonomilerden biri. Mt. Gox’un doğduğu ülke.
Düzenleme & Vergi: Yıllık gelir 20 milyon Yen’i aşıyorsa kripto kazançları %55’e kadar vergilendirilebiliyor. Yüksek oranlara rağmen açık regülasyonlar güven sağlıyor.
Almanya
Öne Çıkan Nokta: Euro Bölgesi’nin en büyük ekonomisi, kriptoya özel tanımlamalarıyla biliniyor.
Düzenleme & Vergi: 1 yıldan uzun süre tutulan kripto varlıklarda sermaye kazancı vergisi sıfır. Bitcoin, “özel para” (privates Geld) statüsünde değerlendiriliyor.
