İMSAD tarafından her ay hazırlanan Aylık Sektör Raporu'nun ekim sonuçları açıklandı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan 2025 yılı bütçe teklifi de ele alındığı raporda gelecek yıl bütçesinde gelirlerin artırılması ve kamu tasarrufları yoluyla açığın azaltılmasının temel hedef olduğu belirtildi. İMSAD raporunda ana hedef doğrultusunda hazırlanan bütçe teklifinde, deprem bölgesi yatırımları ile kentsel dönüşüm faaliyetleri için önemli kaynak ayrıldığına da işaret edildi.
Ayrıca, 2025 yılı bütçesinin yatırımları ve inşaat sektörünü destekleyecek nitelikte olduğu vurgulandı.
2025’te afetlere karşı 584 milyar lira ödenek ayrıldı
Rapora göre, 2025 yılı bütçesinde deprem bölgesinin iyileştirilmesi ve afetlere karşı dirençliliğin artırılması için 584 milyar TL tutarında ödenek öngörüldü. Önümüzdeki yıl Afetlere Dirençli Şehirler Projesi kapsamında kentsel dönüşüm için ayrılan kaynak tutarı 120 milyar TL olurken bu tutarın GSYH’ye oranı ise yüzde 0,9 olarak belirtildi.
Raporda, 2025 yılı kamu yatırımlarında dört alanın öne çıktığına vurgu yapılarak bunların, deprem yaralarının bir an önce sarılması ve sosyal konut üretimi, belirli aşamaya gelmiş olan sulama yatırımlarının hızla tamamlanması, sanayinin lojistik maliyetlerini azaltmak için iltisak hatları yapımlarının hızlandırılması ve başlamış olan OSB ve küçük sanayi siteleri yapımlarının hızla tamamlanması olduğu belirtildi.
2025 yılı hükümet bütçe teklifi, kamunun birçok alanda vereceği destekleri, yapacağı harcamaları ve istisnaları yansıtmakta olduğu belirtilen raporda, bu noktada, 2025 yılında kamunun sabit sermaye yatırım harcamalarının 1,1 trilyon TL olacağına yer verildi.
Öte yandan, kamu alanında 2025 yılında yeni bir projenin başlamayacağına, geçen yıllarda başlayan projelerin ve devam eden yatırımların süreceği ifade edildi.
Raporda, 2025 yılında yerel yönetimlere bütçeden 1,34 trilyon TL kaynak aktarılacağı belirtildi. Bu kapsamda, yerel yönetimlere aktarılan kaynaklarda önemli bir artış görüleceğine ve böylece yerel yönetimlerin 2025 yılı altyapı yatırımlarının artacağına da işaret edildi.
Deprem bölgesi alt ve üst yapı yatırımlarının inşaat sektörünün büyümesine 2 puan katkı sağlaması bekleniyor
Uygulanan ekonomi politikalarının olası etkileri ve 2025 yılı bütçesinin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, inşaat sektörünün 2025 yılında yüzde 4-5 arasında bir büyüme gösterebileceği öngörülen raporda, deprem bölgesi alt ve üst yapı yatırımlarının inşaat sektörünün büyümesine 2 puan katkı sağlayacağı beklentisine de vurgu yapıldı.
Raporda, kentsel dönüşüm faaliyetlerinin de 1,5-2,0 puan katkı vereceği belirtilerek, sınırlanan diğer kamu yatırımlarının katkısının ise 0,5 puan olacağı ifade edildi.
Özellikle yılın ikinci yarısında hareketlenmesi beklenen özel sektör faaliyetlerinin de inşaat sektörüne 0,5-1,0 puan katkı vereceği aktarılan raporda, inşaat malzemesi sanayi üretiminin yüzde 2,7 azaldığı belirtildi.
Üretimdeki gerileme üçüncü çeyrekte de sürdü
Bu arada raporda yer verilen bilgilere göre, inşaat malzemesi sanayi üretimi bu yılın ağustos ayında 2023 yılı ağustos ayına göre yüzde 2,7 daraldı. Yılın ilk çeyrek döneminde üretim geçen yılın ilk çeyrek dönemine göre yüzde 10,9 yükseldi. İkinci çeyrekte ise yüzde 3,9 azaldı. Üretimdeki gerileme üçüncü çeyrekte de sürdü. Temmuz ayından sonra ağustos ayında da düşüş yaşandı.
2024 yılının ağustos ayında, alt sektörlerin birçoğunda üretimin azalma kaydettiği raporda belirtildi. 2024 yılı ocak-ağustos döneminde 8 alt sektörde üretim geçen yılın aynı dönemine göre artarken, 14 alt sektörde ise azaldı.
Rapora göre, bazı alt sektörlerde yüksek üretim artışları oldu. İlk sekiz ayda inşaat camları üretimi yüzde 15,5 ve demir çelik inşaat ürünleri üretimi yüzde 14,1 arttı. Hazır beton üretimi yüzde 13,1 ve çimento üretimi yüzde 8,3, demir çelik çubuk ve profil üretimi yüzde 7,8 artış gösterdi.
Öte yandan, 2024 yılının sekiz ayında bazı alt sektörlerde de üretimde yüksek oranda düşüş yaşandı. Seramik ürünlerinde yüksek oranda üretim düşüşü yeni yılda da sürdü. İlk 8 ayda seramik kaplama malzemeleri üretimi yüzde 23,5 ve seramik sağlık gereçleri üretimi yüzde 26,4 azaldı. Metal yapı ve yapı parçaları üretimi yüzde 21,6, demir çelik radyatör üretimi yüzde 23,6 ve birleştirilmiş parke ve yer döşemeleri üretimi de yüzde 18,9 azaldı.
Raporda, 2023 yılında alt sektörlerde farklı üretim eğilimlerinin ortaya çıktığı ve 2024 yılının 8 ayında da benzer eğilimin devam ettiği belirtildi.