Emtia piyasasında, yılın ilk çeyreğinde özellikle tarife endişeleri ve küresel ekonomik belirsizliklerle sert dalgalanmalar görülürken, bu dönemde altın, bakır ve kahvede sert yükselişler söz konusu oldu.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, ABD Başkanı Donald Trump'ın tarifelerle ilgili mesajları ve ülkelerden gelen misilleme açıklamaları, ticaret savaşlarının derinleşebileceğine dair endişeleri canlı tutarken, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin'den gelen ekonomik veriler de emtia piyasası üzerinde etkili oldu.
Analistler, Çin'deki iç talepte görülen zayıflığın ülke ekonomisi için önemli risklerden biri olarak öne çıktığını kaydederek, yerel yönetimlerin borç riskleri ve gayrimenkul sektöründeki düşüşün Çin'i olumsuz etkilemeyi sürdürdüğünü kaydetti.
Bunun yanı sıra Çin'in ihracatındaki artış, yılın ilk iki ayında ABD'nin ticari tarifeleri artırması ve ticaret savaşlarına ilişkin endişelerin etkisiyle yavaşladı. Ülkede, hükümetin bankaları kişisel tüketim kredileri vermeye teşvik edeceği ve iç tüketimi artırmaya yönelik adımlar atacağına yönelik haber akışı ise emtia piyasasının yönü üzerinde olumlu bir etkiye sahip oldu.
Çin'deki olumlu ekonomik veriler de emtia piyasasını olumlu etkiledi. Bu durum, artan ticaret savaşı nedeniyle zayıflayan talebe ilişkin endişelerin dengelenmesine yardımcı oldu. Küresel talep endişelerinin ham petrol fiyatlarını olumsuz etkilerken, Çin'in ABD tarım ürünlerinin ithalatını kısıtlaması nedeniyle tahıl fiyatları baskı altına girdi.
Analistler, küreselleşmenin gerilemesi ve korumacı politikaların öne çıkmasının enflasyonist baskıları artırabileceğini ve endüstriyel metaller, enerji ve tarım ürünlerine uzun vadeli talebi yükseltebileceğini kaydetti.
Değerli metaller sert yükseldi
ABD Başkanı Trump'ın tarife planlarına ilişkin belirsizlik nedeniyle ekonomik büyümeye ilişkin endişeler güvenli liman olan altına talebi artırdı. Trump'ın politikaları ve jeopolitik gerilimler de gümüş fiyatlarını da yukarı yönlü etkiledi. Başkan Trump'ın otomobil endüstrisini "kurtaracaklarına" dair açıklaması ise paladyumda ve platin fiyatlarını destekledi.
Bu gelişmelerle, yılın ilk çeyreğinde ons bazında fiyatlar altında yüzde 19,1 gümüşte yüzde 18, platinde yüzde 10,2 paladyumda yüzde 8,2 arttı.
Baz metallerde bakır fırtınası esti
Çin'de açıklanan makroekonomik verilerin endüstriyel aktivitede iyileşme olduğuna dair sinyaller vermesiyle baz metal fiyatları genel olarak olumlu etkiledi. Ülkede ekonomiye destek kapsamında ek teşvik önlemleri beklentisi ve stratejik rezervlerin artırılmaya çalışılmasına yönelik atılan adımlar da fiyatlarda olumlu etkiye sahip oldu.
Trump'ın Kongre'deki konuşması sırasında bakır ithalatına yüzde 25 oranında gümrük vergisi uygulanabileceğini belirtmesi bakır fiyatlarındaki yükselişe neden olan başlıca faktörler arasında yer aldı.
Baz metallere bakıldığında ise tezgah üstü piyasada libre bazında fiyatlar bakırda yüzde 26, kurşunda yüzde 3,2, nikelde yüzde 3,6 artarken, alüminyumda yüzde 0,8, çinkoda yüzde 4,5 azaldı. Bakırın libresi, 5,33 dolarla rekor seviyeyi gördü.
Enerji tarafında Brent petrol negatif ayrıştı
Enerji tarafına bakıldığında ise yılın ilk çeyreğini Brent petrolün varil fiyatı yüzde 0,2, düşüşle New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı ise yüzde 13,4 yükselişle tamamladı.
Brent petrol fiyatlardaki düşüşte Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun üretimi artırma planının yanı sıra ABD'nin uygulamaya aldığı gümrük vergilerinin yol açtığı talep endişeleri etkili oldu.
Uluslararası Enerji Ajansının bu sene 600 bin varil arz fazlası öngörmesi ve Rusya'nın enerji altyapılarına yönelik saldırıları 30 gün süreyle durdurmayı kabul etmesi de fiyatlardaki düşüşte önemli rol oynadı.
Tarım grubunda kahve ve soya fasulyesi pozitif ayrıştı
Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 2,6, mısırda yüzde 0,3, pirinçte yüzde 5,2 azalırken, soya fasulyesinde yüzde 0,4 arttı.
ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 18,8 artarken, şekerde yüzde 2 pamukta yüzde 2,3 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise yüzde 32,3 geriledi.
Kahvenin libre fiyatı, 4,2995 dolarla rekor seviyeyi gördü. Çin'in ABD'den ithal ettiği bir dizi tarım ve gıda ürününün ithalat vergilerine artış getirmesiyle buğday, mısır, pirinç fiyatları düşerken, ülkenin mısır ithalatındaki düşüş talep endişelerini ortaya koydu.
Güvenli liman özelliği gümüşten ziyade altında daha çok öne çıktı
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, altının ons fiyatında bir süredir güçlü seyir görüldüğünü belirterek, "2024'te de güçlü seyir vardı. Son dönemde temmuz ayıyla başlayan, yükselen trend de aslında en önemli etkenler merkez bankalarının faiz indirimi yapacağı haberleri." dedi.
Bunun yanında Rusya-Ukrayna Savaşı, Orta Doğu'daki gerginliklerin altının ons fiyatındaki yükselişte etkili olduğunu bildiren Ergezen, Trump'ın başkan seçilmesiyle birlikte özellikle artan belirsizliğin altında ve kıymetli metallerin güvenli liman özelliğini ön plana çıkarttığını ifade etti.
Ergezen, gümüşün endüstri alanında daha fazla kullanıldığını belirterek, gümüşün nispeten geride kaldığını dile getirdi.
Bakırda Çin etkisi görüldü
Ergezen, bakırın Çin tarafından talep edilen ve tüketilen bir ürün olduğunu belirtti.
Çin'in elektrikli araçlarda yaptığı atılımın da bakır talebine olumlu yansıdığını ifade eden Ergezen, şunları kaydetti:
"Yenilenebilir enerjinin çok fazla ön plana çıktığını gördük. Bu da keza gene bakır talebini arttıran unsurlardandı. Çin'in yerel teşvikleri veriyor olması özellikle otomotiv sektöründe elektrikli araçlarda yenilenebilir enerjide bakır talebinin nispeten daha güçlü kalmasına yol açtı. Yurt dışı, yurt içi raporlara baktığımız zaman zaten genel olarak bakır talebinin yükseleceğine yönelik bir beklenti vardı. Yani yıllar itibariyle talebinin artacağı beklentisi olan nadir olan ürünlerden bir tanesi. Böyle olunca da doğal olarak yükselişlerin bakır tarafında nispeten emtia piyasasına göre daha yüksek olduğunu gördük. Bundan sonraki dönemde de eğer emtia tarafında endüstriyel metallerde yukarı yönlü bir seyri olacaksa bunun bakırın öncülük edeceğini söyleyebiliriz."