Türkiye’nin gri listeden çıkarılması ile bankacılıktan özel sektöre kadar ülke içi yatırımların ve kredi notlarının artması ve dolaysıyla bankaların daha düşük maliyetli fon sağlaması, uluslararası piyasalardan daha fazla kaynak temini bekleniyor…
Uluslararası Güvenlik ve Terör Uzmanı Ecem Elif Ünal, Türkiye’nin gri listeden çıkarılmasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Asya ve Avrupa Kıtalarının merkezinde yer alan Türkiye, yıllardan beri terör örgütlerinin
finans kaynakları içerisinde sayılan silah, uyuşturucu, göçmen kaçakçılıklarının geçiş rotası
haline gelmiştir. Özellikle, dünya üzerinde göç akımları doğudan batıya doğru giderken
Türkiye bu güzergahlar da hedef ülke konumunda olmuştur. İçişleri Bakanlığı’nın resmi
verilerine göre Türkiye 2023 yılında 245.008, 2022 yılında ise 285.027 kaçak göçmen
yakalanmıştır.
Terör örgütlerinin finans kaynaklarının çok çeşitli olması ve Türkiye’nin Altın Üçgen
(Birmanya, Laos, Tayland) ve Altın Hilal (İran, Pakistan, Hindistan) uyuşturucu rotalarının
Avrupa’ya geçişi üzerinde bulunması nedeniyle Türkiye 2021 yılında Terörizmin Finansmanı
ve kara para ile mücadele amacıyla kurulan FATF tarafından gri listeye alınmıştır. Uluslararası
kuruluş olan FATF, 1989 yılında ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve
Kanada’dan oluşan G-7 ülkelerinin Paris toplantısında kurulmuştur. FATF üyeleri arasında,
ABD, Almanya, Avusturya, Avustralya, Arjantin, Belçika, Birleşik Krallık, Brezilya, Çin,
Danimarka, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika, Hindistan, Hollanda, İtalya, İrlanda, İsrail,
İspanya, İsveç, İsviçre, İzlanda, Kanada, Güney Kore, Lüksemburg, Malezya, Meksika,
Norveç, Yunanistan, Japonya, Türkiye, Yeni Zelanda, Portekiz, Rusya, Singapur, Suudi
Arabistan, Avrupa Komisyonu ve Körfez İşbirliği Konseyi de yer almaktadır. Söz konusu bu
ülkeler kendi içlerinde güvenli ekonomi politikaları ile ticari gelişimlerini devam ettirmektedir.
FATF uluslararası kuruluşu ‘’40 Tavsiye’’ çatısı altında ülkeleri değerlendirerek bir nevi
‘’uluslararası politika belirleyici’’ görevi görerek ülkelerin karnesini belirlemektedir. Türkiye
bu noktada, 2021 yılında maalesef ki geçer not alamamış ve gri listeye eklenmiştir. O tarihten
günümüze kadar Hazine ve Maliye , İçişleri ve Adalet Bakanlığı yoğun bir çalışma politikası
izleyerek Türkiye’yi gri listeden çıkarmayı başarmıştır. 2021 yılından bu yana
bakanlıklarımızın çalışma programlarına bakacak olursak;
Adalet Bakanlığı tarafından Türk Ceza Kanunu’ndan Terörle Mücadele Kanunu’na Ceza
Muhakemesi Kanunu’ndan Türk Ticaret Kanunu’na ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının
Önlenmesi Hakkında Kanun’dan Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’a
kadar ilgili mevzuatlarda düzenlenmeye gidilmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde bulunan MASAK tarafından suç gelirlerinin
aklanması ve terörizmin finansmanı etkinliğinin artırılmasına ilişkin Ulusal Strateji Belgesi
yürürlüğe konulmuştur.
İçişleri Bakanlığı’nın özellikle son 6 ayda artan kaçakçılık faaliyetleri merkezli operasyonları
terör örgütleri finansmanına önemli bir darbe olmuştur. FATF uluslararası kuruluşun
Singapur’da yapılacak toplantısı öncesinde TBMM tarafından kripto varlıklarla ilgili
düzenleme kabul edilerek Sermaye Piyasası Kurulu’nun yetkileri arttırılmıştır. İlgili
Bakanlıkların yapmış olduğu yoğun çalışmalardan sonra Türkiye, FATF’ın ‘’40 tavsiye’’
politikasının tamamını yerine getirerek ülkenin güvenli yatırım merkezi olacağını kanıtlamıştır.
FATF’ın Türkiye ile ilgili verdiği 8 maddelik kararda,
Mali istihbarat biriminde, yüksek riskli sektörlerin kara para aklama- terörizmin finansmanıyla
mücadelede denetimlerinin arttığını,
Kayıt dışı para transferleri ve Döviz bürolarına kara para aklama ve terör finansı için
caydırıcılık yaptırımlarının uygulandığını,
Kara para aklama soruşturmalarını desteklemek için mali istihbarat kullanımının ilerleme
gösterdiğini,
BM Güvenlik Konseyi’nin 1373 ve 1267 sayılı kararları dahilinde hedef mali yaptırımlara
yönelik, BM tarafından belirlenmiş gruplara ilişkin eksikliklerin giderilmesi konusunda
ilerleme olduğunu,
Terör davalarında mali soruşturmaları merkeze alınması, BM tarafından belirlenmiş gruplarla
ilgili terörizmin finansmanı soruşturmalarına öncelik vermek ve destek ağlarını belirleyecek
çalışmalarda ilerleme kaydedildiğini Türkiye’ye yönelik raporunda vurgulamaktadır.
Sonuç olarak, 28 Haziran 2024 tarihinde Türkiye’nin FATF tarafından gri listeden
çıkarılması ile beraber uluslararası alanda ülkeye duyulan finansal güvenin artacağı
düşünülmektedir. Türkiye’ye artan güvenin ardından, uluslararası arenada finansal açıdan
güçlenmeye başlaması ile beraber ülke içi yaşanılan ekonomik sıkıntıların giderileceği
hedeflenmektedir. Bankacılıktan özel sektöre kadar ülke içi yatırımların ve kredi notlarının
artması beklenilen durumlar arasında yer almaktadır. Bu sebeple, bankaların daha düşük
maliyet ile fon sağlayabileceği ve uluslararası piyasada daha fazla kaynak temin edilebileceği
ön görülmektedir.
ECEM ELİF ÜNAL
Uluslararası Güvenlik ve Terör Uzmanı
